تاثیر گیاهان بر روان انسان چیست؟ امروزه به دلیل زندگی ماشینی و فاصله گرفتن انسان‌ها از طبیعت، نوعی خلاء در روح و روان انسان‌ها پدید آمده است. از آنجا که قرن ۲۱ را قرن تفکر نامیده‌اند، انسان به توجه دقیق و متفکرانه به پدیده‌های طبیعی و الگوهای زیستی سوق داده شده است! تفکر در الگویی زیستی که در آن از زندگی گیاهان، جانوران و حتی میکروب‌ها الهام گرفته شده است. در مقاله امروز قصد داریم تا اطلاعاتی را درباره تاثیر گیاهان بر روان انسان برای شما بازگو کنیم.
کدام ویژگیِ گیاهان، آن‌ها را برای زندگی با انسان‌ها سازگار کرده است؟
همانطور که می‌دانید گیاه موجودی زنده، دارای شعور و احساس، دارای تحرک و حافظه و همچنین علاقه‌مند به برقراری ارتباط با همه موجودات و به ویژه انسان‌هاست.
گیاهان نیز همانند تمام موجودات زنده تنفس کرده و برای سوخت و ساز خود به غذا نیاز دارند.
گیاهان نیز مانند انسان‌ها رشد کرده، گاهی دچار آفت و بیماری شده و نهایتاٌ نیز روزی از بین می‌روند.
همانطور که انسان‌ها در تمامی دوره‌های زندگی (اعم از سلامتی، بیماری و …) نیاز به مراقبت دارند، گیاهان نیز نیاز به توجهاتی از قبیل: تهیه خاک مناسب، تنظیم آبیاری، رطوب، ثابت نگه داشتن درجه حرارت نیاز دارند.
همچنین رسیدگی و تیمار کردن برگ‌های خشک شده و آسیب دیده‌ی گیاه و مراقبت از گیاه در برابر آفات و امراض و صحبت کردن با گیاه و لمس آن نیز تاثیر بسزایی در سلامتی گیاه شما خواهند داشت.
رابطه بین گل و گیاه و سلامت روانی افراد چیست؟
سازمان بهداشت جهانی، سلامتی را یک حالت رفاه جسمی، روانی و اجتماعی می‌داند که هیچ‌کدام از جنبه‌های ذکر شده بر دیگری برتری ندارند.
حال در راستای افرایش بهداشت و سلامت روان، چندین مطالعه مستمر توسط پژوهشگرانِ دانشگاهِ (RUTGERS) در ایالت نیوجرسی آمریکا درباره رابطه بین گل و گیاه و سلامت روانی افراد انجام شد که نتایج آن را به صورت خلاصه برای شما بازگو خواهیم کرد:
۱) از جمله تاثیر گیاهان بر روان انسان ، تغییر روحیه و افزایش هیجان مثبت در انسان‌هاست.
گل و گیاه به سرعت می‌تواند روحیه شخص را تغییر داده و موجب افزایش هیجان مثبت در او شود؛ به نحوی که شما می‌توانید با هدیه دادن حتی یک شاخه گل نیز طرف مقابل خود را شاد نمایید. لبخند پدیدار شده بعد از گرفتن و رویت این گل، اولین و مهم‌ترین نشانه این تغییر مثبت خواهد بود.
احساس نشاط و سر زندگی بعد از گرفتن و محافظت از این هدیه (که نشانی از طبیعت دارد) در همه افراد و در هر سنی به سرعت نمایان خواهد شد.
۲) برانگیختن احساس شادی، آرامش، مثبت اندیشی در انسان و دوری از غم و اندوه نیز از جمله تاثیر گیاهان بر روان انسان است.
پژوهش‌ها ثابت کرده‌اند خریدن و کاشتن گل و گیاه و به طور کلی نگاه کردن به آن‌ها باعث برانگیخته شدن احساس شادی، آرامش وطراوت و مثبت اندیشی در انسان خواهد شد.
به طور کلی پرورش و نگهداری و نگاه کردن به گیاهان در طولانی مدت روی حالات روانی فرد تاثیر مثبت گذاشته و رفتار او را به سرعت دگرگون می‌کند.
تحقیقات نشان داده‌اند افرادی که در محیط اطرافشان گل‌ها و گیاهان وجود دارند، ۲ تا ۴ برابر آرام‌تر، مهربان‌تر، شادتر و با گذشت‌تر از دیگران هستند و می‌توانند این حس را با عکس‌العمل مثبت خود به دیگران نیز منتقل نمایند.
بنابراین پژوهشگران توصیه می‌کنند همواره یک شاخه گل یا یک گلدان کوچک گل در معرض دید خود قرار دهید.
۳) از جمله تاثیر گیاهان بر روان انسان ، تسهیل در برقراری ارتباط میان افراد
هدیه دادن یا هدیه گرفتن گل و گیاه می‌تواند برقراری ارتباط میان افراد را تسهیل کند (که این امر به ویژه درباره همسران و نیز فرزندان و والدین بسیار با اهمیت می‌باشد).
۴) ایجاد احساس شادی، رضایت و نیز صمیمیت و آرامش در افراد
گل و گیاه باعث ایجاد نگرش و احساس مثبت به زندگی و آرامش، احساس شادی و رضایت، صمیمیت و آرامش در افراد می‌شود.
رنگ گل‌ها نیز نکته بسیار پراهمیتی است؛ به طوری که گل‌ها با رنگ‌های ملایمی چون صورتی، سفید و بنفش، خلق شخص را به سوی آرامش و گل‌ها با رنگ‌های گرم و تند (مانند: قرمز، زرد، نارنجی و …) خلق افراد را به سمت هیجانات مثبت و سرزندگی سوق می‌دهند.
نظرات پژوهشگران در ارتباط با تاثیر گیاهان بر روان انسان چیست؟
در تایید مطالب ذکر شده، پروفسور روانشناس جونز از دانشگاه فوق، اذعان دارد نکته قابل توجهِ نقشِ گل در سلامت روانی افراد آن است که فرد با تماشا کردن گل‌ها و لذت بردن از طراوت، رنگ و رایحه دل‌پذیر آن‌ها قادر است حالت روانی نامتعادل خود را به حالت طبیعی و حتی متناسب‌تر تغییر دهد.
در تحقیقی دیگر از سوی پژوهشگرانِ رفتارشناسیِ دانشگاهِ روگرز (Rutgers) در نیوجرسی آمریکا نشان از این دارد که ارتباط موثر و نزدیک با طبیعت و لذت بردن از مناظر دل‌نشین و بکر آن راهی ساده، اما پراهمیت جهت کسب آرامش و غنا بخشیدنِ روح و روان آدمی است.
در این بین، کاشت گل و گیاه و حتی دریافت و تقدیم هدایایی مانند گیاهان می‌تواند بهترین و ارزنده‌ترین هدیه جهت افزایش نشاط و طرواوت در افرادی که دوستشان داریم، باشد.
پروفسور جونز می افزاید: «دریافت گل و گیاه نه تنها بر احساسات شخصی افراد، که روی رفتارهای برونی و اجتماعی آن‌ها نیز تأثیرگذار خواهد بود».
تاثیر هدیه دادن گل و گیاه بر روان انسان‌ها چیست؟
گل نشانی از حس همکاری و دوستی است.
در پژوهشی دیگر، محققان دانشگاه داکوتای آمریکا با بررسی بیش از ۱۰۰۰۰ نفر در طول یک سال، به این نتیجه رسیدند که هر فرد، ۵ ثانیه پس از دریافت هدیه‌ای (که شامل یک شاخه گل، دسته گل و یا یک گلدان گیاه است)، یکی از این رفتارهای زیر را بروز می‌دهند:
- لبخندی حاکی از ادب، احترام و سپاس‌گزاری.
- لبخندی حاکی از صفا و صمیمیت.
- لبخندی با هیجان مثبت همراه با عکس العمل یا کلامی خاص.
- باغبانی و نگهداری از گل و گیاه چه مزایایی برای انسان خواهد داشت؟ ۱) از جمله تاثیر گیاهان بر روان انسان ، افزایش مهارت‌های حرکتی انسان می‌باشد.
تحقیقاتِ دیگر در مورد مزایای باغبانی، حاکی از آن است هنگامی که افراد به اعمال فیزیکی باغبانی می‌پردازند (به گونه ای که تمام حواس بویایی، لامسه و … را درگیر سازد)، تحرک بدنی خود و نیز مهارت‌های حرکتی مانند: خم شدن، حرکات متناوبی دست و … خود را بهبود می‌بخشند.
در این هنگام، اندرفین‌های حاصل از این فعالیت، به کاهش استرس و بهبود وضعیت سلامت فرد می‌انجامد.
به نظر می‌رسد حضور در محیط‌های طبیعی و سبز (که سرشار از گل و گیاهان و فضای سبز هستند)، وحدت با جهان را در فرد بیدار خواهد کرد.
۲) از جمله تاثیر گیاهان بر روان انسان ، کمک به تنفس انسان و متصل کردن انسان به طبیعت است.از طرفی باعث ایجاد احساس رها شدگی در فرد نیز شده و احساس غرور و برتری را در افراد به ودیعه می‌گذارد.
براساس تحقیقات، افرادی که در منزل خود از گیاهان نگهداری می‌کنند، تنفس‌های عمیق‌تر و آرام‌تری داشته و حملات عصبی کمتری نیز به آن‌ها دست خواهد داد و حتی معمولا کمتر از سایر افراد دچار افزایش فشار خون می‌شوند.
به عبارت دیگر بوی مطبوع خاک، بوی برگ‌ها و گل‌های تازه و تمام عناصر طبیعی و بکر، همگی به انسان کمک می‌کنند تا به جهان طبیعی متصل شده و آهنگ زندگی شما را با طبیعت تقسیم می‌نمایند.
شکل‌ها و رنگ‌های متنوع و زیبای گل‌ها و گیاهان هر کدام تاثیر مثبتی بر خلق‌وخو و هیجانات انسان‌ها داشته و یک‌سری هورمون‌ها را ترشح می‌کنند.
۳) از جمله تاثیر گیاهان بر روان انسان ، تقویت حواس گوناگون انسان خواهد بود.همچنین بوی گیاهان حس بویایی انسان را نیز تقویت می‌نماید.
کندن زمین و پاشیدن بذر و کاشتن نهال و گل و گیاه در خاک نیز به نوعی استعداد و حس لامسه انسان را به نوعی تقویت خواهند کرد.
۴) از جمله تاثیر گیاهان بر روان انسان ، بهبود وضعیت روانی افراد می‌باشد.پاره‌ای دیگر از پژوهش‌ها نیز بیانگر آن است که انجام اعمال باغبانی باعث بهبود وضعیت روانی افراد می‌شود؛ چرا که محافظت و نگهداری از گیاه، حس مسئولیت‌پذیری و فعال بودن را در انسان افزایش داده و تا حدودی می‌تواند عوارض افسردگی را در افراد (به خصوص سالمندان) کاهش دهد.
همانطور که می‌دانید افسردگی، در نتیجه‌ی عدم کسب پاداش اجتماعی، در رفتار و باورهای فرد ایجاد می‌شود.
به عبارت دیگر وقتی فرد به باغبانی و حفاظت از یک گیاه می‌پردازد، حس‌هایی نظیر امید و سرزندگی در فرد ایجاد می‌شود.
این امر نیز به صورت شناختی، باعث کاهش برانگیختگی و افزایش خلق فرد خواهد شد؛ چرا که کاشت گل و گیاه، باعث تحریک تمام حواس، افزایش حرکت و حتی خواب مناسب در فرد می‌شود.
گیاهان چگونه می‌توانند موجب بیداریِ حسِ ارزشمندی در انسان شوند؟گیاهان دارای شعور و احساس هستند.
زمانی که فردی با احساس مثبت و علاقه‌ی تمام به یک گیاه رسیدگی می‌کند، گیاه هم به صورت متقابل این انرژی را به فرد مراقبت‌کننده برمی‌گرداند.
به عبارت دیگر گیاهان با دریافت مراقبت و رسیدگی، پرورش یافته و فرد مراقبت‌کننده یا باغبان‌ها با رشد گیاهان، تاییدی بر عملکردشان دریافت خواهند کرد.گیاهان فقط به مراقبتی که دریافت می‌کنند واکنش نشان می‌دهند؛ نه به قدرت و ضعف مراقبت‌کننده!
پس این عدم قضاوت گیاهان، افراد را با هر خصوصیات و پیشینه مثبت و منفی‌ای که دارند، به زندگی امیدوار نموده و احساس مفید بودن می کنند.
این فعالیت‌ها و عملیاتِ باغبانی (مانند کاشت، داشت و برداشت گل و گیاه) منجر به درک اساس کارامدی، استقلال و خود ارزشمندی در فرد شده و فرصتی برای ایجاد نقش‌های گوناگون (یعنی نقش‌هایی چون پررورش دهنده و مراقبت کننده) در زندگی فرد شده که سودمندی این نقش‌ها در کاهش علائم افسردگی و تغییر نگرش فرد نسبت به خود و زندگی‌اش برمی‌گردد.
تـــوجه:در واقع بیدار نمودن حسِ ارزشمندی از آن‌جایی نشات می‌گیرد که فرد یک بذر را می‌کارد، آن را آبیاری، وجین کرده و در ادامه متوجه این مطلب می‌شود که همانطور که گیاهان برای ادامه حیات نیاز به رسیدگی و مراقبت دارند، انسان نیز ارزش مراقبت کردن از خود را دارد.
اگر فرد، تا قبل از نگهداری از گیاهان خود را ناتوان می‌دید، دیگر این احساس رهاشدگی، به امید و مسئولیت‌پذیری تبدیل می‌شود.
نگهداری از گیاهان چه تاثیرات مثبتی بر افراد و محیط پیرامون خود خواهد داشت؟در ضمن ذکر این نکته ضروری است که وجود باغ یا یاغچه (چه به صورت طبیعی در محیط حیاط و چه در فضای آپارتمانی) موجب بهبود عملکرد کودکان شده و قوه تخیل و خیال‌پردازی را در کودکان افزایش می‌دهد.
همچنین به علت توانایی بعضی گیاهان در تهویه هوا و افزایش اکسیژن در محیط، موجب بهبود کارکرد افراد در محیط کار و دانشگاه شده و باعث آزادسازی ذهن و افزایش قدرت تخیل و تجسم این افراد می‌گردد.
به بیانی دیگر، رنگِ سبزِ عناصرِ گیاهی، نشاط و شادابی افراد را افزایش داده و موجبات روابط عاطفی عمیق را در بین افراد خانواده افزایش می‌دهد.
همچنین رنگ سبز می‌تواند موجب افزایش قوه بینایی فرد نیز بشود.
- reza parvin
- فروردین 3, 1400
- 496 بازدید
